De Bond van Landpachters en Eigen Grondgebruikers (BLHB) staat niet achter de voorstellen voor het nieuwe pachtstelsel. Volgens hen leiden die niet tot langere pachtovereenkomsten, wordt duurzaam bodembeheer niet geborgd, helpt het jonge ondernemers niet en zal het onze landbouwstructuur eerder verzwakken dan versterken. ”Wij pleiten al jaren voor het bevorderen van langdurige pachtcontracten. In plaats daarvan vaart de minister een heel andere route.”
Landbouwminister Carola Schouten kwam op 22 maart 2019 met een ’Hoofdlijnenbrief herziening pachtstelsel’. Nadien gebeurde er een hele periode weinig spannends rondom de herziening van het pachtstelsel en pas recent meldde de minister dat zij nog dit jaar met de stakeholders in gesprek wil. Het doel is om begin 2021 met een voorstel te komen voor een wetswijziging. De voorstellen voor de herziening van het pachtstelsel zijn in beslotenheid met de veldpartijen besproken. Volgens de BLHB is dat een verkeerde keuze. ”Het onderwerp vraagt om transparantie”, zo schrijft de organisatie in een reactie.
Volledige contractvrijheid
Dat is niet het enige kritiekpunt van de Bond van Landpachters op minister Schouten. Zo sluiten de voorstellen totaal niet aan bij wat de organisatie zelf voor ogen had. Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit wil volledige contractvrijheid voor alle contracten langer dan 6 jaar (zowel als het gaat om de prijs als de voorwaarden). Contracten van een kortere duur krijgen wel een gereguleerde prijs, met uitzondering van de teeltpachtcontracten. ”Hierdoor wordt de agrarische structuur niet versterkt, maar juist verzwakt”, zo benadrukt Hans Meijer, waarnemend voorzitter van BLHB.
Een pachtcontract is in de ogen van de bond nog altijd een kortlopend contract. ”Als ik bij de bank kom en zeg ik dat ik 40 hectare met een looptijd van 6 jaar heb, dan zegt de bank dat ik beter terug kan komen wanneer ik iets heb met een looptijd van 30 jaar. Kortom: op deze manier blijft het lastig om financiering te krijgen”, aldus Meijer. De minister geeft daarbij dat deze versie van het pachtstelsel de instroom van jonge boeren bevordert. BLHB snapt die beargumentering niet. ”Volledige liberalisering gaat jonge boeren niet helpen. Jonge boeren moeten nu in een open markt van vraag en aanbod gaan opereren. Zij delven het onderspit tegen kapitaalkrachtige bedrijven.”
Volgens de BLHB gaat deze versie van het pachtstelsel volledig in tegen de visies van de minister. ”Wij hebben voorgesteld om het op een andere manier aan te pakken: hoe langer het contract, hoe meer vrijheid er geboden kan worden. Nu heeft ze de knip op 6 jaar gezet.” Daarbij speelt ook de uitspraak die de Centrale Grondkamer onlangs gedaan heeft een rol in de kritiek van de BLHB. ”Liberale contracten mogen straks tussentijds worden opgezegd als dit in het contract is opgenomen. Dat zal ertoe lijden dat die 6 jaar in veel gevallen waarschijnlijk niet een gehaald wordt”, licht Meijer toe.
’Overleg is meer voor de aardigheid’
Aangezien de Bond van Landpachters en Eigen Grondgebruikers niet achter de eerste voorstellen van het ministerie staat, heeft het afgezien van verder overleg. ”We zijn bereid om met alle partijen te overleggen, maar het moet wel zinnig zijn. Als wij in het kort van de minister een update krijgen waar niet veel verstandigs in staat en dat is het vertrekpunt, dan voelt het een beetje als tijdverspulling. Het moet wel echt een overleg zijn en niet iets voor de bühne”, zo besluit Meijer.
