Het gebrek aan jonge agrarisch ondernemers in Nederland is een groot probleem, zo stellen onder meer LTO Nederland, het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) en de BoerBurgerBeweging (BBB) als reactie op de nieuwe gegevens over bedrijfsopvolging. ”Ondersteuning voor jonge boeren is de komende jaren broodnodig. Helemaal met het oog op de groeiende wereldbevolking en dus stijgende vraag naar voedsel.”
Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is deze week gebleken dat maar 41% van de agrarische bedrijven een bedrijfsopvolger heeft. Het houdt in dat 16.000 agrarische bedrijven met een bedrijfshoofd van 55 jaar of ouder nog geen bedrijfsopvolger heeft. Bij de verschillende brancheorganisaties in de sector laat dit nieuws de alarmbellen rinkelen. ”Net als 4 jaar geleden is het aantal stoppers groter dan de groei van de blijvende bedrijven en dat is zorgelijk voor de voedselproductie van morgen”, zo stelt Eke Folkerts, bestuurder bij het NAJK met de portefeuille Bedrijfsovername.
Folkerts vervolgt: ”De agrarische sector in Nederland is verantwoordelijk voor een exportwaarde van €94,5 miljard. Van deze producten blijft 75% in Europa. Het is dus in het belang van zowel Nederland als Europa om jonge ondernemers niet tegen te werken, maar juist te stimuleren een agrarisch bedrijf over te nemen.” Ook BBB-lijsttrekker Caroline van der Plas ziet het somber in: ”Nederland is inmiddels in rap tempo aan het ontboeren.”
Complexe wet- en regelgeving
Ook brancheorganisatie LTO Nederland deelt de zorgen van het NAJK en de BoerBurgerBeweging. ”Aangezien jonge boeren van groot belang zijn voor de voedselvoorziening in ons land, is het van groot belang dat zij meer perspectief krijgen en dat zij gesteund worden in hun ambities”, zo meldt Sjaak van der Tak, voorzitter van LTO Nederland. Overigens is hij niet per se verrast over het lage aantal bedrijfsopvolgers. ”Het ontbreekt veel jonge boeren en tuinders aan duidelijk toekomstperspectief.” Daarmee doelt hij, net zoals het NAJK en BBB op de steeds complexere wet- en regelgeving in de landbouw.
”Boeren in Nederland produceren schoner en duurzamer dan elders ter wereld en toch schromen sommige partijen niet om boeren dagelijks weg te zetten als milieuvervuilers, dierenbeulen en gifspuiters”, zo stelt Van der Plas. ”Doordat de regering wil dat boeren kleiner en duurzamer gaan produceren, jagen ze daarnaast de kleine familiebedrijven letterlijk en figuurlijk weg van hun land. Vind je het gek dat jongeren geen heil meer zien in de landbouw?!”
Dit zorgt er in combinatie met de complexe wet- en regelgeving volgens de lijsttrekker ook voor dat de kosten om voedsel te produceren in Nederland de pan uitrijzen. ”Terwijl de regels strenger worden, krijgen boeren ook nog een te lage prijzen voor het voedsel dat zij produceren. Voor 1 kilo varkensvlees krijgt een boer rond de €1,15, terwijl dit bij Albert Heijn voor €9,82 over de toonbank gaat”, aldus Van der Plas. Overigens vinden over dit onderwerp vandaag (donderdag 14 januari) gesprekken plaats tussen het Centraal Bureau Levensmiddelhandel, boeren, horeca, de overheid en diverse brancheorganisaties.
Zijn er oplossingen?
Volgens de brancheorganisaties zijn er voldoende oplossingen, maar wil de overheid niet altijd luisteren. ”De cijfers maken de noodzaak voor een ’kenniscentrum bedrijfsovername’ weer pijnlijk duidelijk. Een bedrijf overnemen is niet iets wat je van de ene op de andere dag doet. Het is een complex proces op zowel financieel als sociaal-emotioneel vlak en vraagt een jarenlange voorbereiding”, zo stelt Folkerts. ”Tegelijkertijd zijn er ook veel jongeren die graag boer willen worden, maar geen bedrijf tot hun beschikking hebben. Om deze bedrijfsopvolgers en overdragers in contact te brengen zijn we het platform ’Boer zoekt Boer’ gestart.” Toch vindt NAJK dat de overheid op dit vlak meer kan inbrengen.
Ook LTO Nederland vindt dat de komende jaren fors geïnvesteerd moet worden in de stimulering van bedrijfsovername. ”Nog meer dan financiële steun, hebben ondernemers een toekomstperspectief en renderend bedrijf nodig. Belemmeringen moeten worden weggenomen”, aldus Van der Tak. Van der Plas ondersteunt dit: ”Er moeten wat mij betreft pas nieuwe regels komen als de kosten die de ondernemer moet maken, worden opgenomen in de prijs van de producten die zij leveren. Een andere optie is om ’oog voor een oog’ toe te passen: er komen pas nieuwe regels als er ook regels worden afgeschaft.” Alleen met het bieden van een duidelijk toekomstperspectief is het volgens de organisaties mogelijk om de sector weer interessant te maken voor jongeren.
