Met project CropMix een doorbraak realiseren voor de transitie naar duurzame akkerbouw. Dat is het streven van akkerbouwers, overheden, gewasbeschermingsorganisaties, veredelaars, natuurorganisaties, banken, ketenpartners, groene opleidingen en onderzoekers.
Om dit doel te bereiken, financiert het zelfstandig bestuursorgaan NWO via de Nationale Wetenschapsagenda 10 miljoen euro voor een groot onderzoek. De toekenning van dit budget geeft de mogelijkheid om nieuwe kennis te ontwikkelen over de ecologische principes die teeltsystemen duurzaam productief maken.
Verder moet het onderzoek inzicht geven in de sociaal-economische en maatschappelijke factoren die de transitie naar landbouwsystemen met gewasdiversiteit hinderen of juist mogelijk maken. Project CropMix wordt geleid door onderzoekers van Wageningen University & Research (WUR).
Profiteren van ecologische processen
De penvoerder van het onderzoek Erik Poelman van het WUR-laboratorium voor entomologie stelt dat meer diversiteit van gewassen de kans biedt om te profiteren van ecologische processen die pesticiden en bemesting voor een deel kunnen vervangen. Volgens hem zorgen vormen van mengteelt als strokenteelt voor plaagonderdrukking en verminderde verspreiding van ziekten.
’Ons onderzoeksprogramma richt zich op ontwikkeling van kennis over welke gewascombinaties en rotaties optimaal de ecosysteemdiensten benutten. Dat vraagt een systeemaanpak waarin ondergrondse en bovengrondse ecologische processen moeten worden gekoppeld. Bijvoorbeeld hoe nutriëntengebruik en plantcompetitie effect hebben op weerbaarheid van gewassen tegen insectenvraat of plantenziekten.’
Twee grote systeemproeven
Deze processen worden bestudeerd in twee grote systeemproeven in Wageningen en Lelystad. Poelman legt uit dat het onderzoek zich ook richt op de snelheid waarmee de biodiversiteit van planten, insecten en kleine gewervelden zich herstelt na het starten met een duurzamer teeltsysteem. ’Inzicht hierin is van belang voor het inschatten wanneer plaagonderdrukking effectief kan zijn, maar ook hoe maatregelen voor stimulering van biodiversiteit kunnen worden meegewogen in productprijzen of subsidies.’
Aan het project werken 24 akkerbouwbedrijven mee. Die krijgen een sturende rol in het onderzoek, verzekert onderzoeker Dirk van Apeldoorn. ’Wij vinden dat de ecologische vraagstukken nadrukkelijk moeten samengaan met sociaal-wetenschappelijke vraagstukken. Daarin nemen we mee hoe veranderingen in logistiek, gebruik van nieuwe technologieën, investeringen en opbrengsten van duurzame akkerbouw goede verdienmodellen mogelijk maken.’
Veranderingen in het voedselsysteem
CropMix onderzoekt volgens Wageningen University & Research ook welke maatschappelijke en institutionele veranderingen in het voedselsysteem nodig zijn om de transitie naar duurzame akkerbouw mogelijk te maken en te versnellen.
Dat gebeurt door uit te gaan van diverse transitiepaden, zoals korte, lokale ketens of juist aanpassing van bestaande ketens. In onderzoek naar gedragsverandering werken de onderzoekers hiervoor samen met de akkerbouwers, ketenpartijen, consumenten, overheden en andere partijen.
